Pompiers aan zet
Brandweercongres Ravels
Na de digitale corona-editie van 2020 was het live Brandweercongres in Ravels begin oktober een blij weerzien voor medewerkers van de brandweer uit heel Vlaanderen. ASTRID was er een van de standhouders.
Het tweedaags evenement vond dit jaar plaats op de terreinen van de hulpverleningszone Taxandria in de Noorderkempen. Het depot in Ravels bood plaats aan meer dan vijftig leveranciers en stakeholders uit de sector. Bij het grote podium achteraan konden bezoekers panelgesprekken en lezingen bijwonen, en op het terrein rondom het gebouw werden workshops gegeven, van brandbestrijding tot boomzaagtechnieken. ‘Een congres helpt om mensen nader bij elkaar te brengen’, zegt Hans Clarysse, voorzitter van Brandweervereniging Vlaanderen (BVV). ‘Medewerkers uit verschillende zones kunnen elkaar hier ontmoeten, maar ook de verschillende afdelingen binnen een zone krijgen hier de kans om op een informele manier meer te weten te komen over het werk van hun collega’s. Er komen ook meer algemene thema’s aan bod zoals agressie bij interventies of crisisbeheer.’ Op het terrein rondom het gebouw werden workshops gegeven, van brandbestrijding tot boomzaagtechnieken.
Oud en nieuw
In een van de loodsen op het terrein is een indrukwekkende verzameling oude brandweerwagens ondergebracht die anderhalve eeuw brandweergeschiedenis overspant. Op termijn wordt dit een volwaardig brandweermuseum, maar bezoekers van het congres kregen al een exclusieve preview. De nostalgie die de collectie oproept, weerhoudt de organisatoren van het congres er niet van om vooruit te blikken naar de toekomst. ‘De brandweer van vandaag valt niet meer te vergelijken met die van dertig jaar geleden’, zegt Hans Clarysse. ‘Vroeger was onze opdracht eenvoudig: branden blussen, mensen redden, wateroverlast verhelpen en wespennesten verdelgen. Vandaag is de realiteit veel complexer. Onze steden worden groener, straten worden smaller wat de toegang voor grote blusvoertuigen bemoeilijkt, de verkeersdruk is ook toegenomen… We zoeken naar nieuwe manieren om daarmee om te gaan. En preventie speelt daarin een sleutelrol.’
Preventie en innovatie
Dagvoorzitter Veerle De Decker is in het dagelijkse leven hoofd van de Dienst Preventie van Brandweer Zone Antwerpen. Veerle: ‘We streven ernaar om mensen zelfredzamer te maken. Dat doen we in eerste instantie door te sensibiliseren: hoe kun je brand voorkomen? Wat kun je zelf doen voor de brandweer ter plaatse is? Maar ook algemener: hoe kom je bij een grote ramp de eerste 24 uur door? Als we mensen een aantal basisvaardigheden kunnen bijbrengen, zullen ze ook in extreme situaties beter gewapend zijn.’ Een mooi staaltje van sensibilisering is de VR-container die in Ravels stond opgesteld. Veerle: ‘Als je de VR-bril opzet, zie je de wereld door de ogen van een kind van elf jaar. Op het traject kom je allerlei brandveilige en -onveilige situaties tegen. Door het op die manier in beeld te brengen, komt die informatie heel direct binnen en blijft ze beter hangen. Het is de digitale tegenhanger van de beleving in de kazerne die we regelmatig voor kinderen organiseren.’
Communicatie van de toekomst
De omslag naar meer digitale technologie is vandaag al volop aan de gang. Onder de noemer “Future Academy” zetten BVV en Netwerk Brandweer testprojecten op en effenen ze het pad voor de brandweer van de toekomst. Hans: ‘Drones worden ongetwijfeld een belangrijke technologie voor ons. Voor een bevelvoerder is een drone als een derde oog dat boven de locatie vliegt en beelden doorstuurt naar de autopomp. Dat levert een schat aan informatie op over de ernst van het incident en de precieze situatie ter plaatse. Met een warmtecamera wordt ook meteen duidelijk of er nog mensen in een gebouw aanwezig zijn.’ Dat ook de communicatie bij de brandweer aan een metamorfose bezig is, lijdt geen twijfel. Sam Gydé, directeur ICT en dispatching van de hulpverleningszone Centrum, is nauw betrokken bij de omschakeling naar digitale communicatie. Sam: ‘De digitalisering zie je in alle gebieden van de samenleving. Ook bij de brandweer zijn we nu op een kantelpunt beland. De keuzes die ASTRID maakt zullen ook voor onze discipline verstrekkende gevolgen hebben.’
Denkoefening
Sam: ‘Toen de brandweer 15 jaar geleden overschakelde op het TETRA-netwerk loste dat een hoop problemen op, maar er ontstonden ook nieuwe problemen waar we tot op vandaag mee worstelen’, zegt Sam Gydé. ‘Indoor dekking is altijd een heikel punt geweest. De strenge isolatienormen voor nieuwe gebouwen verergeren dat probleem nog. Dan is er ook de complexe organisatiestructuur van onze discipline, die maakt dat iedere zone op haar eigen manier met gespreksgroepen omgaat. En interdisciplinair communiceren blijft een vrij complexe procedure. Voor een vrijwillige brandweerman die een of twee keer per maand wordt opgeroepen, is dat niet evident.’ Het TETRA-netwerk is er voor heel uiteenlopende disciplines die elk op hun manier functioneren. Sam: ‘Wij denken dat digitale communicatie mogelijkheden biedt om beter op die verschillen in te spelen. Er bestaan vandaag al oplossingen die dicht in de buurt komen van wat wij bij de brandweer nodig hebben. Alleen mission criticality ligt moeilijk. Hoe kunnen we die garanderen als het over de uitwisseling van video en data gaat? En is dat wel nodig? Of volstaat het om enkel spraakcommunicatie mission critical te maken? Dat zijn vragen die wij ons stellen en waarover de meningen — ook bij ons intern — uiteenlopen. Wij zijn alleszins vragende partij om samen met ASTRID mee aan de tekentafel te zitten, en om zelf applicaties te testen en te evalueren.’
Mobiele multidisciplinaire crisiscel
Op het brandweercongres konden bezoekers een kijkje nemen in een CP-OPS, een mobiele multidisciplinaire crisiscel waarvan elke provincie een exemplaar heeft. ‘In de CP-OPS ligt de focus niet op technologie maar op samenwerking’, zegt Sam Gydé van Hulpverleningszone Centrum. We houden het bewust eenvoudig: aan boord zijn verschillende radio’s aanwezig die elk gelabeld zijn met een duidelijke kleurcode voor een specifieke gespreksgroep. Zo weet iedereen meteen waarvoor elke radio dient. De beeldvorming gebeurt op een groot scherm door middel van foto, video of tekening. Geen snufjes, enkel de basics. We weten uit ervaring dat mensen beter bij de les blijven als ze niet afgeleid worden door een overdaad aan technologie. Als alle partijen mee zijn en weten wat er van hen verwacht wordt, kunnen ze op hun eigen manier — met veel of weinig technologie — de acties van hun respectieve disciplines coördineren.’
